Zgodnie z nowym systemem ewaluacji dorobku naukowego, wprowadzonym Ustawą 2.0, instytucje naukowe muszą wykazać tzw. impact, czyli wpływ społeczno-gospodarczy. To rewolucja w szkolnictwie wyższym. Nigdy wcześniej wysokość dotacji rządowej dla uczelni nie była uzależniona od tego, czy i jak prowadzą one dialog z otoczeniem.

Nowy sposób oceny działalności naukowej został zaprojektowany na wzór brytyjskiego Research Excellence Framework.

Co to jest Research Excellence Framework?

REF, czyli Research Excellence Framework to system oceny jakości badań realizowanych na brytyjskich uczelniach, wprowadzony w 2014 r. Jednym z kryteriów oceny w systemie Research Excellence Framework jest wpływ działalności naukowej na świat poza środowiskiem akademickim, analogicznie do wpływu społecznego wprowadzonego w nowym systemie oceny działalności naukowej w Polsce.

Jak oceniany jest wpływ społeczny w ramach Research Excellence Framework?

Oceniany jest zarówno zasięg wpływu dokonanego przez uczelnię w ramach prowadzonych badań, jak i jego znaczenie rozumiane jako stopień, w jakim badania wpłynęły na zmianę w danym obszarze – wprowadzenie nowych przepisów, praktyk, produktów lub usług, zwiększenie świadomości lub zrozumienia danego temu czy też poprawę jakości życia beneficjentów. W wyszukiwarce studiów przypadków widać, że brytyjski system ewaluacji dorobku naukowego premiuje również działania zrealizowane na skalę międzynarodową, interdyscyplinarne podejście oraz projekty realizowane we współpracy kilku różnych uczelni.

Impact Case Study – różne wymiary wpływu społecznego

Oceny wpływu w brytyjskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki dokonuje się na podstawie Impact Case Study. Studium przypadku zgłoszone przez uczelnię opisuje, w jaki sposób badania przeprowadzone w określonych ramach czasowych w określonej instytucji wpłynęły na kulturę, gospodarkę, środowisko, zdrowie, społeczeństwo, politykę oraz jakość życia ludzi, w oparciu o dowody jakościowe i ilościowe.

Opisy studiów przypadku mogą być analizowane na kilku różnych płaszczyznach. Możemy patrzeć na wpływ z perspektywy opisanego już powyżej zasięgu, dzieląc projekty na te o charakterze lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Innym wymiarem jest obszar życia społecznego, który uległ zmianie pod wpływem prowadzonej działalności naukowej – tutaj brytyjski ustawodawca wyróżnił osiem możliwości: polityka, zdrowie, technologia, gospodarka, prawo, kultura, społeczeństwo i środowisko. Kolejny wymiar to dyscyplina naukowa oraz doprecyzowany obszar badawczy. Można również przyjrzeć się, które uczelnie mają największy wpływ na otaczający nas świat.

Wielka baza studium przypadków Research Excellence Framework

Studia przypadków przesłane przez brytyjskie uczelnie w ramach pierwszej oceny dorobku naukowego przeprowadzonej w Wielkiej Brytanii według nowych zasad (REF2014) zostały zebrane w bazie REF Impact Case Studies. Zawarte tam opisy można wyszukiwać na podstawie nazwy instytucji lub według słów kluczowych (np. system ochrony zdrowia). Można też przefiltrować je według dyscypliny naukowej (ekonomia, prawo, nauki społeczne), rodzaju wpływu (np. społeczny, ekonomiczny, polityczny) czy też obszaru wpływu (zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i na świecie), czyli wszystkich parametrów oceny wpływu, o których wspominaliśmy wyżej.

Zawarte w bazie studia przypadków zostały ujednolicone do wspólnego formatu i przygotowywane według tego samego wzoru, co ułatwia ich porównanie i analizę. Każde studium przypadku składa się z 5 części: streszczenia, opisu badania, bibliografii, opisu wpływ i dowodów na jego poparcie. Przy każdym dopasowanym do jednolitego standardu opisie jest też dostępna opcja pobrania oryginału w formacie pdf.

Narzędzie stworzone z myślą o naukowcach

Przed utworzeniem bazy, jej twórcy przeprowadzili wywiady z naukowcami, kierownikami uczelni, przedstawicielami organów finansujących, departamentów rządowych, komercyjnych użytkowników badań oraz brytyjskich i zagranicznych analityków politycznych. Ich wymagania i oczekiwania były podstawą do zbudowania i późniejszego testowania funkcjonalności bazy.

Wszystkie odniesienia do publikacji badawczych w studiach przypadków brytyjskich uczelni zostały oznaczone cyfrowym identyfikatorem dostępu, aby poprawić dostęp do informacji pomocniczych. Materiały zostały dodatkowo zweryfikowane przez Thomson Reuters, w celu uwzględnienia wszystkich linków w globalnej bazie cytowań Web of Science ^TM.

Baza studium przypadków zawierająca dowody wpływu społeczno-gospodarczego brytyjskich uczelni to skarbnica wiedzy, inspiracji, dobrych praktyk oraz wskazówek dla naukowców, zarówno pod kątem opracowywania opisów w nowym systemie oceny, jak i planowania oraz realizacji przyszłych badań, z myślą o ich wpływie na otaczający nas świat.

Chcesz zobaczyć, jak wygląda formularz do opisania wpływu społecznego w Wielkiej Brytanii?
https://www.mmu.ac.uk/media/mmuacuk/content/documents/research/Impact-Tool—REF-Case-Study.pdf

Chesz przejrzeć studia przypadku zgłoszone przez brytyjskie uczelnie jako dowody wpływu społecznego?
https://impact.ref.ac.uk/casestudies/search1.aspx

Polecamy przydatne linki:
https://martawroblewska.pl/wplyw-spoleczny-trzecie-kryterium-ewaluacji-impact-czym-jest-i-gdzie-szukac-informacji/

Przewodnik dla uczelni brytyjskich, który w prosty sposób tłumaczy, w jaki sposób przebiega ewaluacja:
https://www.ref.ac.uk/2014/media/ref/content/pub/REF%20Brief%20Guide%202014.pdf