1. Światy równoległe. Czego uczą nas płaskoziemcy, homeopaci i różdżkarze – Łukasz Łamża

Zdawałoby się, że dostęp do wiedzy jest dziś nieograniczony i łatwy. Jednak czasy, w których żyjemy, przynoszą więcej pytań niż odpowiedzi – z gąszczu komentarzy i linków trudno wyłuskać rzetelne informacje, samozwańczy eksperci prześcigają się w dobrych radach, a „najnowsze badania” stały się zaklęciem sankcjonującym każdą teorię. Czujemy, że wiedza coraz bardziej nas zawodzi i nie wiemy, kiedy możemy zaufać naukowej prawdzie.

Dziennikarz naukowy Łukasz Łamża prowadzi nas przez krainę szarlatanerii, meandry pseudonauki i szczyty teorii spiskowych. Wiedza i dociekliwość autora oraz próba zrozumienia oponentów składają się na alfabet pseudonauki.

(źródło opisu: Wydawnictwo Czarne, 2020)

2. W królestwie monszatana. GMO, gluten i szczepionki – Marcin Rotkiewicz

„Genetyczni mutanci”, „niezniszczalne superchwasty”, „rakotwórcze pestycydy”, „szczepionki wywołujące autyzm”, „uzależniający gluten”. Podobne nagłówki od lat straszą nas z pierwszych stron gazet. Gdzie leży prawda? Czy genetycznie zmodyfikowane rośliny, szczepionki i gluten faktycznie są takie straszne, jak je malują ekoaktywiści, politycy i celebryci?
I czy firmy zajmujące się produkcją GMO naprawdę zagrażają współczesnemu rolnictwu?

Dziennikarz naukowy Marcin Rotkiewicz zbiera sumę współczesnych strachów związanych z rozwojem nauki. Nie banalizując potencjalnych zagrożeń, wyjaśnia, kto posługuje się rzetelnymi argumentami, a kto zarabia na rozsiewaniu paniki. To książka dla tych, którzy chcą wiedzieć, jak powstają pseudonaukowe teorie i czy naprawdę jest się czego bać.

(źródło opisu: Wydawnictwo Czarne, 2017)

3. Fakt, nie mit – Aleksandra i Piotr Stanisławscy

Szczepionki szkodzą czy chronią? Klimat zmienia się za sprawą naturalnych cykli czy z winy ludzi? Czy homeopatia działa, smugi chemiczne istnieją, a GMO służy tworzeniu szkodliwych mutantów?

Mity są wszechobecne i dotyczą również nauki. Rozprzestrzeniają się dużo szybciej niż prawdziwe informacje i gromadzą coraz więcej zwolenników. Jak odróżnić je od faktów? I dlaczego zyskują tak ogromną popularność? Na tym, jak rozbrajać naukowe mity i rozkładać je na czynniki pierwsze, znają się Aleksandra i Piotr Stanisławscy – para prowadząca najpopularniejszego polskiego bloga popularnonaukowego Crazy Nauka. Książka jest wynikiem ich wieloletnich zmagań z pseudonaukowymi bzdurami.

(źródło opisu: Wydawnictwo W.A.B., 2019)

4. Nie daj się wkręcać szarlatanom. Posłuchaj, co o zdrowiu mówi nauka – Ewa Krawczyk, January Mikołaj Weiner oraz Jacek Belowski

Zdrowie jest zbyt cenne, żeby z nim eksperymentować. Nie dajmy się wkręcać szarlatanom, którzy wbrew nauce przekonują nas do niezwykłych suplementów, cudownych leków czy niekonwencjonalnych terapii. Nie słuchajmy fałszywych i groźnych dla nas informacji powtarzanych przez media i znajomych.

Ale też nie ufajmy bezgranicznie powierzchownym diagnozom przepracowanych lekarzy. Na wiele nurtujących pytań ze świata medycyny odpowiedzi szukają eksperci, naukowcy i lekarze: dr n. med. Ewa Krawczyk, dr hab. January Weiner i dr n. med. Jacek Belowski.

(źródło opisu: Wydawnictwo Pascal, 2019)

5. Science Fictions. Exposing Fraud, Bias, Negligence and Hype in Science – Stuart Richie

Tak wiele zależy od nauki. Ale co w przypadku, jeśli nie można polegać na samej nauce?

Medycyna, edukacja, psychologia, zdrowie, rodzicielstwo – zetknięcie się z tymi obszarami często powoduje, że zaczynamy szukać wskazówek w nauce. Science Fictions ujawnia niepokojące sygnały i tendencje, które podważają nasze zrozumienie naukowego świata.

Wiele powszechnie akceptowanych i bardzo wpływowych teorii oraz twierdzeń okazuje się bazować na nierzetelnych, przesadzonych, a nawet oszukańczych badaniach. Jest to niezwykle groźne zjawisko, które czasami zbiera swoje żniwo w ludzkich życiach.

Stuart Ritchie stoi w awangardzie ruchu reformatorskiego w nauce, który ma na celu obnażenie i naprawienie problemów współczesnej nauki. W tym dochodzeniu zbiera dowody na ich pełny zakres oraz proponuje szereg środków zaradczych, które mają ochronić dobre imię nauki.

(źródło opisu: Wydawnictwo Bodley Head, 2020)

6. The Unpersuadables: Adventures with the Enemies of Science – Will Storr

W trakcie kopania skamieniałości w tropikach Australii z celebrytą kreacjonistą, Will Storr zadaje sobie proste pytanie – dlaczego fakty nie działają? Czy rzeczywiście tak inteligentny człowiek obok niego szczerze wierzy w Adama i Ewę, Ogród Edenu i 6000-letnią Ziemię pomimo ogromnej ilości dowodów zaprzeczających tym tezom?

To był dopiero początek podróży, która miała prowadzić Storra przez cały i doprowadzić do spotkania z niezwykłymi ludźmi ze świata współczesnych heretyków, który stara się jak najlepiej zrozumieć. Storr podróżuje po miejscach Zagłady ze sławnym negacjonistą Davidem Irvingiem oraz grupą neonazistów, doświadcza własnego morderstwa podczas hipnozy „poprzednich wcieleń i regresji”, a także bada tragiczne życie i śmierć kobiety, która wierzyła, że jej rodzice byli najwyższymi kapłanami w kulcie dzieciożerców.

Wykorzystując splot osobistych wspomnień, dziennikarstwa śledczego i badań z dziedziny neurobiologii i psychologii eksperymentalnej, Storr ujawnia, jak historie, które sobie opowiadamy o świecie, w niewidzialny sposób kształtują nasze przekonania, i jak łatwo potrafimy doprowadzać siebie do samooszukiwania i zaprzeczania nauce.

(źródło opisu: Wydawnictwo The Overlook Press, 2014)

7. Czyje lęki? Czyja nauka? Struktury wiedzy wobec kontrowersji naukowo-społecznych – Andrzej W. Nowak, Michał Wróblewski, Krzysztof Abriszewski

Nauka – niegdyś będąca źródłem pewności – dziś nie pełni tej roli w sposób nieproblematyczny. Oprócz nadziei, postęp technologiczny generuje lęki i niepokoje. Patrząc wstecz, nauka przyczyniła się do niewątpliwych sukcesów, ale jednocześnie stworzyła nieznane wcześniej i nie dające się w pełni kontrolować zagrożenia.

Ta dwuznaczność prowokuje dwie możliwe reakcje. Pierwsza z nich opiera się na antyracjonalnej krytyce nauki. Druga to przyjęcie pozytywistycznej i scjentystycznej wizji nauki jako nieproblematycznego dobra. Prezentowana książka jest próbą nakreślenia trzeciej drogi. Śledzi różnego rodzaju kontrowersje, obecne również w kontekście polskim i stara się uchwycić dynamikę tych sporów w perspektywie półperyferyjnej, a także wskazać, jaki kształt przyjmują omawiane kontrowersje, gdy znajdą się na naszym rodzimym gruncie.

Proponowana książka postuluje, aby o nauce myśleć jako o wytwarzaniu, majsterkowaniu i zmaganiu się z niepewnością materii. Taki sposób mówienia o nauce pozwala zmniejszyć lęki powodowane przez innowacje naukowe.

(źródło opisu: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016)