Kombinatoryka, algorytmy czy obliczenia kwantowe, które mogą wnieść nową jakość do informatyki. Młodzi matematycy ze Śląska dostali stypendia od Fundacji na rzecz Nauki Polskiej dla wybitnych młodych naukowców. Odebrali je w minioną sobotę (25 maja) podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie.

W gronie stu zdolnych laureatów z całej Polski są naukowcy z Sosnowca, Żor czy Raciborza. Badania, za które otrzymali stypendia od Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w programie START, robią wrażenie. Wspólny wysiłek utalentowanych naukowców może stanowić ważną cegiełkę w osiąganiu informatycznych przełomów, takich jak powstanie potężnego komputera kwantowego.

Miłość do kombinatoryki

Pochodzący z Sosnowca Piotr Miska, doktorant Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, sprawdza, na ile różnych sposobów można obliczyć pewne kwestie matematyczne. Bada także własności liczb i ciągów. Pasją do matematyki zarazili go nauczyciele.

– Najpierw fundamenty położyła matematyczka Barbara Ściążko, później bardzo pomógł mi Grzegorz Walotek, dyrektor IV LO w Sosnowcu – wspomina Piotr Miska. Jego sposób nauczania wpłynął bardzo pozytywnie na przygotowanie do późniejszych studiów – zaznacza Miska.

Po otrzymaniu stypendium naukowiec nastawia się na żmudną pracę związaną z kombinatoryką. Jak podkreśla, zamierza zmieniać swoją dziedzinę metodycznie, publikując regularnie wartościowe badania związane z właściwościami ciągów liczbowych i samych liczb.

Matematyka w służbie informatyki

Dr Grzegorz Świderski z Instytutu Matematyki PAN we Wrocławiu urodził się i wychował w Raciborzu. Zajmuje się teorią aproksymacji, czyli zastępowania bardziej skomplikowanych obliczeń mniej dokładnymi, ale szybszymi. Efekty jego badań mogą mieć zastosowanie w informatyce.

– Matematyka bardzo często ma duże znaczenie dla innych nauk, także w bardzo innowacyjnych procesach. Często trzeba najpierw coś obliczyć i udowodnić, by później móc to wykorzystać np. tworząc program komputerowy – zaznacza dr Świderski.

Od października naukowiec rozpocznie trzyletni pobyt naukowy na prestiżowym Katolickim Uniwersytecie Lowańskim w Belgii, gdzie będzie dalej rozwijał swoje zainteresowania. Wcześniej studiował na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie uzyskał dwa tytuły magistra – z matematyki oraz informatyki.

Kwantowe obliczenia przyszłością matematyki

Inny ze śląskich laureatów programu w dziedzinie informatyki, Adam Glos, doktorant z Instytutu Informatyki Teoretycznej i Stosowanej Polskiej Akademii Nauk w Gliwicach, wychował się w Żorach. Na co dzień zajmuje się kwantowymi obliczeniami.

– Kwantowe komputery są przyszłością informatyki. Na całym świecie wielu naukowców jest zainteresowanych rozwijaniem tych obliczeń i próbą ich wykorzystania do rozwiązywania realnych problemów – przekonuje Adam Glos. – W najbliższym czasie planuję skupić się na kwantowych algorytmach optymalizacyjnych opartych na niewielkich komputerach kwantowych. Wierzę, że moje wyniki wspomogą stworzenie pierwszych kwantowych algorytmów o praktycznych zastosowaniach, które będzie można uruchomić na kwantowych komputerach – dodaje.

Tegoroczna edycja programu pokazała, że Śląsk jest kopalnią zdolnych matematyków. W tym miejscu warto dodać, że dr Grzegorz Świderski i mgr Piotr Miska, jako jedyni ze stuosobowego grona laureatów, otrzymali stypendium dla wybitnych młodych naukowców w dziedzinie matematyki. Sfinansuje je Narodowy Bank Polski w ramach programu edukacji ekonomicznej.

W tegorocznym programie START, w ramach którego Fundacja na rzecz Nauki Polskiej nagradza najzdolniejszych młodych uczonych, aby zachęcić ich do dalszego rozwoju naukowego, są także inni naukowcy ze Śląska. W sumie stypendia przyznano 100 naukowcom z całej Polski. Dziedziny najczęściej reprezentowane przez laureatów to nauki techniczne (23 stypendia); nauki humanistyczne i społeczne (15 stypendiów) i nauki biologiczne (14 stypendiów).

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej istnieje od 1991 r. i jest niezależną, samofinansującą się instytucją pozarządową typu non-profit, która realizuje misję wspierania nauki. Jest największym w Polsce pozabudżetowym źródłem finansowania nauki. Do statutowych celów FNP należą: wspieranie wybitnych naukowców i zespołów badawczych oraz działanie na rzecz transferu osiągnięć naukowych do praktyki gospodarczej. Fundacja realizuje je poprzez przyznawanie naukowcom indywidualnych nagród i stypendiów, przyznawanie subwencji na wdrażanie osiągnięć naukowych do praktyki gospodarczej, inne formy wspierania ważnych przedsięwzięć służących nauce (jak np. programy wydawnicze). Fundacja angażuje się także we wspieranie międzynarodowej współpracy naukowej oraz zwiększanie samodzielności naukowej młodego pokolenia uczonych.

Stypendia START są przyznawane przez FNP od 1993 r. Do 2019 r. włącznie FNP nagrodziła 3 000 osób i przyznała 3 636 stypendiów (w latach 2002-2015 istniała możliwość otrzymania stypendium START dwukrotnie) w łącznej wysokości 81,5 mln zł.

Stypendia START stanowią wyróżnienie dla młodych naukowców, którzy, choć dopiero rozpoczynają karierę naukową, mogą się już wykazać znaczącymi osiągnięciami badawczymi. O stypendium ubiegać się mogą młodzi naukowcy do 30 r.ż. (lub starsi, jeżeli korzystają z regulaminowych możliwości przedłużenia). Dorobek kandydatów – udokumentowany patentami lub publikacjami w uznanych polskich i zagranicznych periodykach naukowych – jest oceniany przez uczonych będących autorytetami w swoich dziedzinach.

Tekst prezentuje sukcesy polskich naukowców, które promujemy w ramach działań PR dla instytucji naukowych.