W dniach 13-18 listopada Warszawa stanie się stolicą unikatowych języków. W ramach otwartych wydarzeń organizowanych przez Uniwersytet Warszawski będzie można usłyszeć języki zagrożone wymarciem, m.in. język Wilamowian mieszkających w południowej Polsce, Łemków, Buriatów z Azji czy język Indian z Meksyku. Dla warszawiaków przygotowano bezpłatne koncerty, warsztaty, wystawy zdjęć i pokaz filmu.

Przez sześć dni listopada Warszawa będzie obfitowała w wydarzenia językowo-kulturowe. Jak twierdzą organizatorzy – naukowcy z Wydziału „Artes Liberales” UW – celem Tygodnia Różnorodności Językowej jest zwrócenie uwagi na szczególną rolę kulturową, jaką odgrywają języki mniejszościowe, a także na korzyści płynące z wielojęzyczności.

– Istnienie każdego języka pomaga w sposób pełniejszy rozumieć świat, w którym żyjemy. Jest elementem ogólnoludzkiego dziedzictwa – wyjaśnia Bartłomiej Chromik, etnolog z Wydziału „Artes Liberales” UW, który naukowo zajmuje się rewitalizacją ginących języków.

– Badania naukowców wskazują na to, że w społecznościach, które posługują się językami ojczystymi, ludzie są zdrowsi, rzadziej zapadają na niektóre choroby cywilizacyjne i te o podłożu psychicznym – dodaje Chromik.

Wystawy, koncerty, warsztaty – co nas czeka?

Tydzień Różnorodności Językowej rozpocznie się w poniedziałek 13 listopada o godz. 11 w holu Biblioteki Uniwersyteckiej (BUW) otwarciem wystawy zdjęć zatytułowanej „Różnorodność językowa – kulturowe bogactwo świata”. Wydarzeniu towarzyszyć będzie występ łemkowskiego poety Petra Murianki. Dokumentalne fotografie będzie można obejrzeć również w Pałacu Kazimierzowskim. W czwartek 16 listopada o godz. 17 wernisaż wystawy zatytułowanej „Różnorodność językowa na świecie” uświetni występ Łemkini Ołeny Duć-Fajfer, która zaprezentuje swoje wiersze. Wystawie towarzyszyć będą nagrania poezji napisanej w ginących językach.

Natomiast na środę 15 listopada o godz. 19.30 w Centrum Sztuki „Fort Sokolnickiego” zaplanowano wieczór muzyczno-filmowy „Głosy różnorodności”. Będzie można usłyszeć gwarę warszawską w wykonaniu międzypokoleniowego zespołu Cała Praga Śpiewa, covery popularnych piosenek w języku wilamowskim czy twórczość ludową z Warmii i Mazur w nowoczesnych aranżacjach hybrydowych Oli Turkiewicz, twórcy Projektu Arboretum. Wieczór zakończy premiera filmu o Wilamowicach, jedynym miasteczku w Polsce, które ma własny język: wilamowski (wymysiöeryś).

Organizatorzy przewidzieli również atrakcje dla najmłodszych – dzieci w wieku przedszkolnym (5-6 lat) i szkolnym (7-10), a także dla młodzieży do 14. roku życia. Dla nich w sobotę 18 listopada zaplanowano warsztaty pt. „Językowe niespodzianki z dalekich krain” – zajęcia oparte na literaturze dziecięcej i młodzieżowej napisanej w zanikających językach, m.in. nahuatl (język potomków Azteków), buriackim (język Buriatów z Azji) czy wilamowskim. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc w poszczególnych grupach wiekowych decydująca będzie kolejność zgłoszeń.

Zapisy i pełny program wydarzeń dostępne są na stronie: http://engagedhumanities.al.uw.edu.pl/eng/conference

Ważny europejski projekt

Tydzień Różnorodności Językowej to część długofalowego projektu, którego celem jest rewitalizacja języków zagrożonych wymarciem, w tym języka wilamowskiego. Wydarzenia towarzyszą dwóm konferencjom naukowym poświęconym rewitalizacji ginących języków i warsztatom dla badaczy zajmujących się tą kwestią. Kluczowe dla tych działań okazało się pozyskanie prestiżowych europejskich grantów. Grant z programu Horyzont 2020 został przyznany międzynarodowemu konsorcjum naukowemu pod kierunkiem Wydziału „Artes Liberales” UW. Koordynatorką projektu jest dr hab. Justyna Olko, która kieruje także projektem „Europa i Ameryka w kontakcie” (finansowanym przez Europejską Radę Badań Naukowych). Dzięki niemu 17-18 listopada odbędzie się Pierwsza Europejska Konferencja Języka i Kultury Nahua.

Statystycznie co 14 dni na świecie ginie jeden język. Dzięki zaangażowaniu naukowców, lokalnych aktywistów oraz przedstawicieli mniejszości etnicznych i językowych jest nadzieja na zatrzymanie tego procesu.